משתמש:אנונימוס

ניגוני חסידים ברוסית ואידיש

'ניגון להרה"ח ר' מענדל מורוזוב'

הינו ניגון על מתנגדים הרוסית ואידיש. כידוע שר' מענדל היה לו קאך בלגחך ולצחוק על מתנגדים.

מילים:

רוסית - אידיש

Заиграй мне козактеньком на дуду на дуду По миснагдецкему. (2x) (זאיגראי מיניע קאזאקטסינקוֹם נא דודו נא דודו פוֹ מיסנאגדעצקעמוּ) (×2)

{וואס איז א מתנגד?- (מהו מתנגד?)}

וואס מען מאָג - מעג מען דאך! מעג מען דאך, מעג מען דאך, עד שתצא נפשו. און וואס מ' טאר ניט - מאכט דאך אויך ניט אויס, תהלתו וקדושתו אין לספר, א פרק משניות א בלעטל גמרא אפילו ס'איז אן תשובה איז דאָך אויכעט מכפר.

Вот тебе козактеньком По миснагдецкему,

По миснагдецкему. (×2) (וואוֹט טיבע קאזאקטסינקוֹם פוֹ מיסנאגדעצקעמוּ, פוֹ מיסנאגדעצקעמוּ) (×2)

Заиграй мне козактеньком на дуду, на дуду По хсидецкему. (2x) (זאיגראי מיניע קאזאקטסינקוֹם, נא דודו נא דודו, פוֹ חסידעצקעמוּ) (×2)

{וואס איז א חסיד? - מהו חסיד)}

וואס וואס מען טאר ניט - טאר מען ניט, טאר מען ניט, טאר מען ניט אז שתצא נפשו. און וואס מען מאָג - דארף מען דאך אויכעט ניט, תהלתו וקדושתו אין לספר, א פרק משניות א בלעטל גמרא אויב ס'איז אן תשובה - עס איז אין גאנצן ניט מכפר. Вот тебе козактеньком По хсидецкему, По хсидецкему. וואוֹט טיבע קוֹזאקטסינקוֹם פוֹ חסידעצקעמוּ, פוֹ חסידעצקעמוּ)

תרגום :

תנגן לי - קוזאקצ'יק (קוזאק צעיר) בחליל, בחליל, באופן מתנגדי'צקי . (כלומר: איך אצל ה'מתנגדים' מנגנים?).

(מהו מתנגד?)

"מה שמותר - זה הרי מותר! מותר, מותר, עד שתצא נפשו. ומה שאסור - גם זה לא נורא, [שהרי] "תהלתו וקדושתו אין לספר" [ו]פרק משניות [או] דף גמרא אפילו זה בלי תשובה - הרי גם כן מכפר.

הנה לפניך קוזאק'ציק, (קוזאק צעיר) באופן מתנגדי'צקי (כלומר: איך החשיבה אצל המתנגדים).

תנגן לי - קוֹזאקצ'יק (קוזאק צעיר) בחליל, בחליל, באופן חסידי'צקי . (כלומר: איך אצל ה'חסידים' מנגנים?).

(מהו חסיד?)

מה שאסור - אסור! אסור, אסור, עד שתצא נפשו, ומה שמותר - הרי לא צריך גם כן. תהלתו וקדושתו אין לספר. פרק משניות, דף גמרא - אם זה ללא תשובה אז זה כלל לא מכפר.

הנה לפניך קוזאק'ציק, (קוזאק צעיר) באופן חסידי'צקי (כלומר: איך החשיבה אצל החסידים).

הניגון: "לחיים!" שהיה מנגן הרה"ח ר' זלמן דוכמאן ע"ה.

מילים :

אידיש - אֱלֹקִי נְשָׁמָה שְׁנָתַתָּ בִּי, דארף מען איר באָנײַען, אַ גאַנצע וואָך , האָרעוועט מען דאָך, קומט צו גיין שַׁבָּת דאַרף מען לײַען.

לײַען, באָרגען, זאָרגען, מען זאָל דאָס נישט באַדאַרפען; אן פיש אן פלייש קען מען נאך באַגיין, אָבער נישט אָן בראָנפֿען. אָן פיש אן פלייש קען מען נאך באַגיין, אָבער נישט אָן בראנפען.

בראנפען, בראַנפֿען, בראַנפֿען, דו ביסט דאָך מיין נְחָמָה; איך נעם אַ קאַפּ, און נאָכאַמאָל אַ קאַפּ, און איך בין זיך מחיה די נשמה. איך נעם אַ קאַפּ, און נאָכאַמאָל אַ קאַפּ, און איך בין זיך מְחַיֶה די נְשָׁמָה.

נְשָׁמָה נְשָׁמָה נְשָׁמָה , דו ביסט דאך ביי מיר אינגאנצן; איך נעם אַ קאַפּ, און נאָכאָמאָל אַ קאַפּ, און איך הויב אן טאנצן. איך נעם אַ קאַפּ, און נאָכאָמאָל אַ קאַפּ, און איך הויב אן טאנצן.

טאנצן, שפרינגען, זינגען, מען דארף דאך צו דעם טויגען; איך נעם אַ קאַפּ, און נאָכאַמאָל אַ קאַפּ, און עס ווערט מיר ליכטיג פאר די אםויגען. איך נעם אַ קאַפּ, און נאָכאַמאָל אַ קאַפּ, און עס ווערט מיר ליכטיג פאר די אויגען.

אויגען, אויגען, אויגען, איך זײַנט דאָך ביי מיר קלאָרע; ברוך אתה ה׳, שֶׁהַכֹּל נִהְיָ' בִּדְבָרוֹ. ברוך אתה ה׳, שֶׁהַכֹּל נִהְיָה בִּדְבָרוֹ.

הניגון: אתה בחרתנו

הינו ניגון בשפה הרוסית כתרגום למילים שאומרים בג' הרגלים אתה בחרתנו מכל העמים אהבת אותנו ורצית בנו.

מילים:

רוסית - לה"ק

Ото всех народов Ты нас выбирал, Ото всех народов Ты нас выбирал, Ото всех народов Ты нас выбирал אתה בחרתנו מכל העמים, אתה בחרתנו מכל העמים, אתה בחרתנו מכל העמים. Ото всех народ Ты нас полюбил Ото всех народ Ты нас полюбил Ото всех народ Ты нас полюбил אהבת אותנו ורצית בנו אהבת אותנו ורצית בנו אהבת אותנו ורצית בנו

ניגון צ'אבאנא צ’אבאנא להרה"ח שמואל בצלאל אלטהויז ע"ה

מילים: רוסית - Ах чабана, чабана Что вы наробылы? Что вы наробылы? Наробылы хлопоты.

לה’’ק - אַך צ'אבאנא צ'אבאנא צ'טוֹ ווי נארוֹבילי צ'טוֹ ווי נארוֹבילי נארוֹבילי חלוֹפּוֹטי.

תרגום: אוי אתם רועי צאן, רועי צאן, מה עשיתם?.. מה עשיתם?.. יצרתם רק בעיות..

תוכנו:

ר’ ישראל גוטין מספר בזיכרונותיו שבליובאוויטש היו מנגנים את הניגון. זה ניגון משיר רוסי עממי אשר מתאר את הרועה המתאונן על צאנו.

ניגון פון כאסלאוויטש קיין ליובאוויטש להרה"ח ר' אברהם מאיאר-דריזין ע"ה

מילים : אידיש - רוסית פון כאסלאוויטש ביז ליובאוויטש אוי וואס הער איך אייך? פון ליובאוויטש ביז כיסלאוויטש אוי וואס דארף איך אייך? כ'נעם דאס פעקל אויפן שטעקל אוי וואס הער איך אייך? און די טארבע אויף דער פלייצע אוי וואס דארף איך אייך? כ'האב א ווייב מיט זיבן קינדער אוי וואס הער איך אייך? כ'האב א ציג פאר זיבן גילדן אוי וואס דארף איך אייך? און דער רעגן פאטשט אין פענצטער אוי וואס הער איך אייך? און דער דלות פייפט אין קוימען אוי וואס דארף איך אייך? און וואס מער קבצן, מער הוליאקע אוי וואס הער איך אייך? און וואס מער נגיד, מער סאבאקע אוי וואס דארף איך אייך? און אויפן הארץ איז קאלעמוטנע אוי וואס הער איך אייך? און איך פאר צום רבין, אוי, צום רבין אוי וואס דארף איך אייך?

תרגום: מכאסלאוויטש לליובאוויטש אה, מה אני שומע ממך? מליובאוויטש לכאסלאוייטש אה, בשביל מה אני צריך אותך? אני לוקח את החבילה על מקל, מה אני שומע ממך? ואת הסל על הכתף אה, בשביל מה אני צריך אותך?

יש לי אישה ושבעה ילדים
אה, מה אני שומע ממך?
יש לי עז לשבעה גילדן
אה, בשביל מה אני צריך אותך?
והגשם דופק על החלונות
אה, מה אני שומע ממך?
ועוני שורק בארובה
אה, בשביל מה אני צריך אותך?
וככל שקבצן יותר, כך חלול יותר
אה, מה אני שומע ממך?
וכמה שיותר נגידי, יותר מרעיש
אה, בשביל מה אני צריך אותך?
ועל הלב קודר
אה, מה אני שומע ממך?
ואני הולך לרבי, אוי לרבי
אה, בשביל מה אני צריך אותך?

ניגון: "עך טי דודא"

ניגון של חסידים מעיירה נעוול שהיו מנגנים אותו בהתוועדויות חסידיות ובמיוחד בזמנים הקשים ברוסיה אחרי שהרבי הקודם עזב את רוסיה.

מילים: רוסית - Эх ты дуда ты моя, велеслюха ты моя, веселика ты меня на чужой стороне

בלה"ק- עך טי דודא טי מוֹיא וֶעסעליוּכָה טי מַייא וֶעסֶעליקא טי מֶעְיַא נא טשוֹזשוּי סטוֹרוֹניֶע.

תרגום- הֵא חליל שלי החליל שמשמח אותי. תשמח אותי באדמת נֵכַר.

תוכנו: בהתוועדות בשעה ש'כטוב לב החסידים ביין' היו נוהגים לנגן ניגון זה שמבטא משל על ירידת הנשמה למטה חלק אלו-ק ממעל ממש' שירדה 'מאיגרא רמא לבירא עמיקתא' בגוף שנקרא 'משכא דחיוויא' ונמצאת תמיד בגעגועים לחזור להידבק בה' שורש ומקור הנשמה, וכשנמצאת למטה היא בעצב ומתחילה לחשוב איך להשתחרר ולמצוא נחמה להיות בשמחה אפילו פה למטה. על דרך זה חסידים הישוו לזמנים המרים ההם שהיו רחוקים מהרבי והיו הרבה רדיפות ומבקשים מה' שישלח להם נחמה שהנשמה תוכל לשכוח ולשמוח ולהתענג אפילו כשנמצאים במצב קשה שכתוב 'גם כי חושך ה' אור לי'.

את הניגון החלו לנגן בדמעות ובסופו פצחו בריקוד שמח, אלו שנכחו בהתוועדויות הללו סיפרו שהיה גישמאק לראות ולשמוע את החסידים שקועים בניגון מתוך געגועים להתראות עם הרבי.

הניגון מושר בביצועו של הרה"ח ר' זלמן לוין ע"ה באלבום ניח"ח 10 (ערב חב"ד ח"ב)

אודה לא-ל לבב חוקר גירסא החב"דית כפי שחיבר ומנגן הרה"ח יחזקאל סופר

אודה לא-ל לבב חוקר, לבב חוקר, לבב חוקר ברן יחד, ברן יחד ברן יחד כוכבי בוקר

בית א'

עס ביינקט זיך מיר, צו זעהן דער טיר וואו מ'גייט אריין צום רבי'ן אויף יחידות זיך אויסוויינען דארט, און דערהערן א ווארט פון רבי'נס א מאמר-חסידות.

בית ב'

געלויבט ביסטו, אוי רעבעניוהדו פילסט וואס יעדער טוט אין הארצין קלערן איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג אויף די נשמה וואס דו האסט געטאן בא מיר באלעבן.

בית ג'

לאמיר זיך נעמען, האנט ביי האנט און פארברענגען נאכאנאנד, מיט משקה און מיט בראנד סטאוו יא פיטו, אוו פייאטניצו - און נייע זוריטשי חלאפטשי.

בית ד'

ווייל וואו מ'גייט, און וואו מ'שטייט א חסיד ווערט דאך קיינמאל ניט פארפאלן דעם רעבינ'ס א בליק, און זיין הייליקן קוקשלעפט ארויס פון אלע שטורעמדיקע כוואלן.

בית ה'

לערנט חסידות און אברען, און נגלה ווארפט אוועק וויל דער שליחות איז דער צוועק, דו שטיק ... און אפילו אז מ'האט זיך באמאכט קיין סאך ניט געטראכט, אפגעווישט און געגאנגען ווייטער.

בית ו'

אוי, ס'לויפט די צייט, מ'פירט זיך ווייט וואו זיינע מיינע תמימות'דיקע יארן מ'ליגט אין א זאק, אין א באלעבאטישן פראק מ'דארף ווידער אמאל, צום רבי'ן פארן.

בית ז'

גיי זיך אויס צום רעבין צום טאטע, און שפירט זיך ווי א פיאטע, און היט זיך "שמא יטה", פון דעם רבי'נס יחידות-הוראות ווייל אז מ'גיט זיך ניט איבער גאנץ, בלייבט מען א שוואנץ און מ'שלאגט נישט אויס די הוצאות...

געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן. איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן. אודה לא-ל לבב חוקר, ברון יחד כוכבי בוקר, ברון יחד, ברון יחד, ברון יחד כוכבי בוקר.