ניגון אודה לא-ל
ניגון באידיש על הפיוט "אודה לאל" הולחן ע"י הרב אלחנן זאב קלאגסבאלד מחסידי באבוב. פעם עבר מישהו בליובאוויטש ושר הניגון והתקבל אצל הבחורים שם, ומאז היו שרים את הניגון בהתוועדויות. בשנת תשכ"ז הלחין ר' יחזקאל סופר גירסא חב"דית לניגון.
אודות הניגון
הרב אלחנן זאב קלאגסבאלד שו"ב בטשעבין מחסידי באבוב חיבר מילים באידיש והלחין ניגון על בתים מהפיוט אודה לאל שחיבר ר' שמעון קסון ונדפס בסידורים. תוכן הניגון התחדשות הנשמה בקומה משנתה בכל בוקר, הודיה להשי"ת והגעגועים שלה למקור חוצבה.
פעם עבר מישהו בליובאוויטש ושר הניגון והתקבל אצל הבחורים שם, ומאז היו שרים את הניגון בהתוועדויות[1]. הניגון היה אהוב אצל המשפיע ר' פרץ מוצקין, ר' מענדל פוטרפס ועוד. כמו"כ היו שרים אותו בתקופת פוקינג ובבית הכנסת בתל אביב ברחוב "נחלת בנימין".
בשנת תשכ"ז חיבר ר' יחזקאל סופר גירסא חב"דית לניגון על געגועי החסיד לרבי.
מילות הניגון
אודה לקל מופיע בסידור בית יעקב:
- אודה לאל לבב חוקר, ברן יחד כוכבי בוקר,
- ברן יחד, ברן יחד, ברן יחד כוכבי בוקר.
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- שימו לב אל הנשמה, לשם שבו ואחלמה,
- ואורה כאור החמה, שבעתים כאור הבוקר.
- נעם דיר נאר גוט אין אכט, אז די נשמה די שיינע פראכט,
- זאל נישט קומען צו קיין שאנד, ווייל זי איז א דימאנט א בריליאנט,
- דו מוזט דאך וויסן דערפון, אז זי לייכט ווי די זין,
- זיבן מאל מער ווי דער פרי באגין.
- דו מוזט דאך וויסן דערפון, אז זי לייכט ווי די זין,
- זאל נישט קומען צו קיין שאנד, ווייל זי איז א דימאנט א בריליאנט,
[פזמון]
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- מכסא כבוד חצבה, לגור בארץ ערבה,
- להצילה מלהבה, ולהאירה לפנות בוקר.
- איר שטאם איז לויטער און ריין, פון כסא הכבוד אליין,
- און מיט איר גרויסע ווערד, פלאטערט זי אויף דער ערד,
- דארף מען היטן זי, ווי פון פייער און א ברי,
- זי זאל שיינען און לייכטן יעדן מארגן פרי.
- דארף מען היטן זי, ווי פון פייער און א ברי,
- און מיט איר גרויסע ווערד, פלאטערט זי אויף דער ערד,
[פזמון]
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- עורו נא כי בכל לילה, נשמתכם עולה למעלה,
- לתת דין וחשבון מפעלה, ליוצר ערב ובוקר.
- וואך פון שלאף אויף, און נעם דיר גוט אין באטראכט,
- אז די נשמה גייט ארויף, אין הימל יעדע נאכט.
- דין וחשבון יעדן טאג, מוז זי געבן איר זאג,
- פאר דעם יוצר וואס האט באשאפן נאכט און טאג.
- דין וחשבון יעדן טאג, מוז זי געבן איר זאג,
- אז די נשמה גייט ארויף, אין הימל יעדע נאכט.
[פזמון]
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- ימצאה מקושטת, בטלית וטוטפת,
- כמו כלה מקושטת, תמיד בבוקר בבוקר.
- דער מענטש שפירט דאס גליק, ווען ער טוט דעם באשעפערס ווילן,
- קומט די נשמה צוריק, באקרוינט מיט טלית ותפילין,
- באצירט און באשיינט איז זי, ווי א כלה כמות שהיא,
- שטענדיג אלעמאל אינדערפרי.
- באצירט און באשיינט איז זי, ווי א כלה כמות שהיא,
- קומט די נשמה צוריק, באקרוינט מיט טלית ותפילין,
[פזמון]
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- הנאמן בפקדונו, יחזירנה לו כרצונו,
- איש לא גוע בעונו, ויהי ערב ויהי בוקר.
- באגלייבט איז דער באשעפער און קראנט, מיטן משכון אין זיין האנט,
- זי צוריק שטעלן ריין, ווי דער מענטש וויל אליין,
- ער שטייט אויף פריש און געזונט, ער שטארבט נישט פון זיינע זינד,
- ווידער א נאכט ווידער א טאג אצינד.
- ער שטייט אויף פריש און געזונט, ער שטארבט נישט פון זיינע זינד,
- זי צוריק שטעלן ריין, ווי דער מענטש וויל אליין,
[פזמון]
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- והחיו העניה, יחידה תמה ונקיה,
- ואשר נפשו חיה, יזכה לאור הבוקר.
- טוטס זיך טראכטן און קלערן, ווי אזוי די נשמה צו ערנערן,
- אז די נשמה אליין, זאל בלייבן שטענדיג ריין,
- ווייל דער וואס געט זיך די מי, ווי אזוי צו שוינען און היטן זי,
- וועט ער זוכה זיין צום ליכט פון דערפרי.
- ווייל דער וואס געט זיך די מי, ווי אזוי צו שוינען און היטן זי,
- אז די נשמה אליין, זאל בלייבן שטענדיג ריין,
[פזמון]
- געלויבט ביזטו, קודשא בריך הוא, דו ווייסט דאך וואס יעדער טוט אין הארצן קלערן.
- איך לויב און דאנק, מיט מיין געזאנג, צוזאמען מיט אלע מארגן שטערן.
- אודה לאל לבב חוקר, ברן יחד כוכבי בוקר.
גירסא חב"דית
אודה לא-ל לבב חוקר, לבב חוקר, לבב חוקר
ברן יחד, ברן יחד ברן יחד כוכבי בוקר
א.
עס ביינקט זיך מיר צו זעהן
די טיר וואו מ'גייט אריין צום רעבין אויף יחידות
זיך אויסוויינען דארט און דערהערן
א ווארט פון רעבינ'ס א מאמר-חסידות
ב.
געלויבט ביסטו אוי, רעבעניו,
דו פילסט וואס יעדער טוט אין הארצין קלערן
איך לויב און דאנק מיט מיין געדאנק
וואס דו האסט מיין נשמה פאראכטין
ג.
בניגון הפזמון:
לאמיר זיך נעמען, האנט ביי האנט
און פארברענגען א נאכאנאנד מיט משקה און מיט בראנד
סטאוו יא פיטו, אוו פייאטניצו - און נייע זוריטשי חלאפטשי
ד.
ווייל וואו מען גייט און וו מ'שטייט
א חסיד ווערט דאך קיינמאל ניט פארלארן
דעם רעבינ'ס בליק און זיין הייליקן קוק
שלעפט ארויס פון אלע שטורעמדיקע כוואלן
ו.
בניגון הפזמון:
לערנען חסידות אן א ברעג, וייל דאס איז דער צוועק
און דאס איז די ריכטיגע וועג.
וייל אפילו ווען מ'האט זיך באמאכט
קיין סאך ניט געטראכט אפגעווישט און געגאנגען ווייטער.
ז.
אוי, ס'לויפט די צייט מ'שפירט זיך ווייט
וואו איז מיינע תמימות'דיקע יארן
מ'שטייט אין א זאק אין א באלעבאטישן פראק
מ'דארף נאכאמאל פארן צום רבי'ן
ח.
בניגון הפזמון:
גיי זיך אויס צום רעבין דער טאטע, און שפירט זיך ווי א פייאטע,
און היט זיך "שמא יטה", פון דעם יחידות-הוראות
וייל אז מ'גיט זיך ניט איבער, גאנץ, בלייבט מען א שוואנץ
און מ'שלאגט נישט אויס די הוצאות...
הערות שוליים
- ↑ מפי הרב מרדכי שמואל אשכנזי