![](/images/0/08/סמל_ב"ה.png)
די הארץ פון א מאמע (ניגון)
די הארץ פון די מאמע הוא לחן חסידי שהולחן על ידי ר' יום טוב עהרליך, המתאר סיפור על רבי לוי יצחק מברדיטשוב כיצד העביר סנגוריה בערב יום כיפור על בני ישראל, כאשר גרם לאשה יהודיה לבטא את האהבה והמסירות הגדולה שלה כלפי בנה הצעיר, ופנה לקב"ה בתחינה: "רחם נא כמו אם על בניה!".
הלחן הושר על ידי הבעל מנגן ר' אברהם פריד, שאף תירגם ושר אותו בעברית[1].
מילות הלחן[עריכה | עריכת קוד מקור]
ערב יום כיפור פאר נאכט
דער עולם עס ווארט
באם טיר פון דער בארדיטשאווער רבי'ן
יעדער עס שטייט
און געלט האלט ער גרייט
א פדיון נפש צו געבן
דער רבי האט קלאר
געזאגט אז דעם יאר
דורכלאזן וועט ער נישט קיינעם
ער לאזט נישט אראפ
א רובל א קאפ
מוז ער נעמען היינט בא יעדן איינעם
א זקן גאר אלט, אפילו א קינד
א רובל מוז יעדערער געבן
דער רבי וועט באלד אפווישן די זינד
פארשרייבן אין ספר פון לעבן
א פחד א שרעק, אין היינטיגע טעג
די גרויסע הוצאות אצינדער
ווי אזוי קאן, אזא זאך צו טאן
א משפחה מיט צען צוועלעף קינדער
נאר יעדער עס ווייסט, אז דער רבי הייסט
קיינער וועט איהם נישט אפזאגן
מען קרעכצט און מען זארגט, מען לייט און מען בארגט
מען ברענגט צום דעם רבי’ן צו טראגן
ביים טיש אויף זיין ארט, דער רבי זיצט דארט
און נעמט אויף דעם עולם צופרידן
א שיסל געשטעלט, איז פול שוין מיט געלט
א רשימה ליגט פון אלע אידן
עס עפנט זיך די טיר, א פרוי שטייט אין איר
ארעם אזוי אפגעריסן
געקומען אצינד, מיט איר פיצעלע קינד
און וויל אז דער רבי זאל וויסן
אן אלמנה אליין, דאס קינד איז נאך קליין
שטענדיג מוז זיין מיט דער מאמען
דאס לעבן איז שווער, זי האט דאך ניט מער
ווי א רובל פאר ביידן צוזאמען
א פחד א שרעק, די פרוי פאלט אוועק
דער רבי וויל פון גארנישט וויסן
נאך א רובל מען דארף, גיי זאגט ער שארף
ווייל די טיר וועל איך באלד דא פארשליסן
זי לויפט שנעל און זי שרייט, גיט אדער לייט
דער עולם עס העלפט איר אויס גערן
פון גראשנס נישט מער, איז זייער שווער
א רובל עס זאל פון דעם ווערן
די גאסן שוין פול, מען גייט שוין אין שול
אלעס האט זי אפגעלאזן
זי לויפט מיטן קינד, צום רבי’ן געשווינד
די טיר זאל נאך ניט זיין פארשלאסן
עס איז שוין באלד ביינאכט, דער רבי ער ווארט
פונקט ווי אינגאנצן פארגעסן
די רביצין שרייט געוואלד, דאס עסן ווערט קאלט
מען וועט באלד ניט טארן שוין עסן
עס עפנט זיך די טיר, עס בלייבט שטיין אין איר
די פרוי מיט צושראקענע בליקן
רבי גלויבט מיר, איך האב געזוכט אן א שיעור
קיין רובל האב איך ניט געקראגן
דער רבי שרייט ניין, אזוי קאן ניט גיין
נאר דיר אליין וועל איך פארשרייבן
דיין קליינטשינקע קינד, האט ניט קיין זינד
נישט קשה עס מעג איבערבלייבן
א פחד א שרעק, די פרוי פאלט אוועק
ניט זיין מיט איר ברעקל צוזאמען
זי שרייט רבי ניין, מיט א גרויסן געוויין
איר פילט נישט די הארץ פון א מאמען
איהר ווייסט רבי הערט, וואס איך האב באקלערט
דעם רובל וועל איך אייך דא געבן
און נעמט גלייך געשווינד, שרייבט אריין מיין קינד
פאר מיר איז שוין אלץ איינס מיין לעבן
דער רבי ער שפרינגט אויף, די קאפ אויף ארויף
אויף די רייד געטאן האט ער ווארטן
באשעפער נאר הער, מען דארף שוין נישט מער
עס איז שוין נישטא וואס צו טראכטן
האסט געזען אצינד, ווי א מאמע פאר איהר קינד
האט איהר לעבן געגעבן אצינדער
דיין פאלק איז דיין קינד, בעט’ך דיר אצינד
האב רחמנות ווי א מאמע אויף אירע קינדע
ערב יום כיפור[2]
ממתין הציבור
לפני דלתו של הרבי מברדיטשוב
כולם עומדים
הכסף מוכן
לתת את הפדיון נפש
הרבי הבהיר
אומר הוא השנה
הוא לא יוותר לאף אחד
הוא לא ירפה, ידרוש
רובל לכל 'ראש'
מוכרח הוא היום לקחת מכל אחד
זקן מאוד, אפילו ילד צעיר
מוכרח הוא לתת רובל
הרבי מייד ימחוק את החטא
יכתוב בספר החיים
פחד ומורא, ביום הזה
ההוצאות כעת גדולות
הכיצד אפשר, כזה דבר לעשות
משפחה עם עשרה שנים עשר ילדים
אך כל אחד יודע, הרבי ציווה
אף אחד לא יסרב לו
גונחים ודואגים, ממשכנים ולווים
לרבי מביאים שיכפר
על יד השולחן במקומו, הרבי יושב
מקבל את האנשים בשמחה
הקערה שהונחה, כבר מלאה בכסף
הרשימה מונחת עם כל היהודים
הדלת נפתחת, אשה שם עומדת
כך, ענייה ומיוסרת
הגיעה כעת, עם בנה הפעוט
רוצה היא שהרבי ידע
היא אלמנה לבדה, הילד כה קטן
תמיד צריך להיות עם אמא
החיים כה קשים, אין לה יותר
מאשר רובל עבור שניהם יחד
פחד ומורא, האשה נרעדה
הרבי לא רוצה לשמוע כולם
"צריך עוד רובל אחד", הוא אומר בחריפות
"השער עוד מעט ננעל"
היא רצה במהירות וצועקת, לתת או ללוות
האנשים מנסים לסייע
רק קצת ולא יותר, זה קשה מאוד
'לעשות מזה' רובל
הרחובות מלאים, לבית הכנסת הולכים
היא ניסתה כבר הכל
היא רצה עם בנה, אל הרבי בבכיות
לפני שהדלת תינעל
עוד מעט כבר לילה, הרבי מחכה
בדיוק כמו מי שנשכח לגמרי
הרבי מתחננת, האוכל מתקרר
תיכך כבר יהיה אסור לאכול
הדלת נפתחת, היא נשארת לעמוד
האשה במבט מתחנן
תאמין לי רבי, חיפשתי בלי שיעור
לא הצלחתי להשיג רובל
הרבי מסרב בתוקף, כך זה לא יכול 'ללכת'
אכתוב רק אותך בעצמך
לבנך הקטן, אין כל חטא
לא נורא הוא יכול 'להישאר'
פחד ומורא, האשה נרעדת
אין רצונה להסכים להיות מושלכת
זועקת היא: "רבי, לא!", בבכיות גדולות
איך יכול לעשות כך לב של אמא
רבי שמע ודע, מה שהחלטתי
את הרובל אתן לכם
קח אותו מידי, ורשום את בני
עבורי כבר יש הכל, אחד הם חיי
הרבי 'קופץ', ראשו מתרומם
לדיבורים האלו הוא חיכה
הבורא, אנא שמע, אינך צריך יותר
אין יותר מה להתלבט
הבט כעת, כמו אמא לילד שלה
שנתנה את חייה
עמך הוא בנך, מבקשים כעת ממך
רחם נא כמו אם על בניה!
קישורים חיצוניים[עריכה | עריכת קוד מקור]
ערך זה הוא "יתום", כלומר אין ערכים בחב"דפדיה שמקשרים אליו. אתם מוזמנים לתרום לחב"דפדיה ולקשר אליו מערכים קשורים.